Zodiac, (USA), David Fincher, (2007), ***1/2

Η επιστροφή στην πόλη ήταν δύσκολη φέτος, οι μετακινήσεις ακόμη πιο δύσκολες, και η μετάθεση της μοναδικής κινηματογραφικής υποχρέωσης για το τέλος του μήνα φαινόταν επιβεβλημένη [βέβαια, κατά ένα μαγικό τρόπο οι εκλογές αποτέλεσαν ένα ατράνταχτο επιχείρημα για τη μετάθεση ό.λ.ω.ν των υποχρεώσεων για το τέλος του μήνα..] Βρέθηκα λοιπόν στο νέο μας εμπορικό κέντρο την Κυριακή το βράδυ φοβούμενος πως δε θα έχω ίσως άλλη ευκαιρία να παρακολουθήσω την ταινία του Fincher, μην έχοντας πληροφορηθεί ούτε την απόδοσή της στο ελληνικό box office [ποιο?] ούτε τις διάφορες κριτικές.

Και στην παρακολούθηση της ταινίας, αλλά και στην όποια αγωνία αυτή συνεπάγεται, αυτό ήταν πολύ σημαντικό φαντάζομαι.. Είχα λοιπόν μόνο τις βασικές πληροφορίες: serial killer, thriller, 60s-70s, jake gyllenhaal. Αυτά. Α, ναι, μην ξεχάσω τον άλλο βασικό παράγοντα: δύο ώρες και σαράντα λεπτά [σε εκτιμώ ιδιαίτερα david οπότε δε θα εισηγηθώ το λιθοβολισμό σου, όπως έχω ξαναπεί για ταινίες τέτοιας βασανιστικής διάρκειας..]. Αφού έχω ξεπεράσει όπως όπως το πολιτισμικό σοκ [είπαμε: εμπορικό κέντρο, Κυριακή βράδυ.. do the math..] βυθίζομαι ο θεατής στην κινηματογραφική μαγεία της εκπληκτικής μεταφοράς του San Francisco του τέλους της δεκαετίας του '60, όπως ελάχιστοι την έχουν αποδώσει στην οθόνη. Το μεγάλο ατού της ταινίας! Όπως επίσης και οι εξαιρετικές ερμηνείες όλων ανεξαιρέτως των πρωταγωνιστών, από τον καταπληκτικό Gyllenhaal, ως την αγαπημένη [και major morrissey fan] Chloe Sevigny.

Ο ρυθμός -ευτυχώς- ταχύς, σιγά σιγά όμως συνειδητοποιεί κανείς ότι δεν πρόκειται καθόλου για thriller, τουλάχιστο με την ελληνική έννοια του όρου, δεν υπάρχει πχ καμία σχέση με το se7en. Πλησιάζοντας προς το τέλος, και σίγουρα μετά από αυτό θα το κατέτασσα μάλλον ως μαύρη κωμωδία. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως ενώ πχ βλέπεις τηλεοπτικά σήριαλ όπου από ένα ξηλωμένο κουμπί σκιαγραφείται το ψυχολογικό προφίλ του ενόχου, και μια ξεχασμένη περιγραφή ενός μάρτυρα από σαράντα χρόνια πριν βοηθά στη διαλεύκανση του εγκλήματος, ενώ εδώ τρεις διαφορετικές υπηρεσίες δε μπορούν να συνεννοηθούν για να στείλουν κάποια στοιχεία μεταξύ τους με φαξ, βασικοί ύποπτοι δεν ανακρίνονται περαιτέρω και δε μπορεί να εκδοθεί ούτε καν ένταλμα εναντίον τους για γελοίους λόγους, έρευνες και στοιχεία ενός τοπικού αστυνομικού τμήματος δεν αξιολογούνται σωστά από το κεντρικό τμήμα της πόλης, κι άλλα τέτοια ευτράπελα, που είναι πραγματικά τόσο εκνευριστικά για τον εκπαιδευμένο θεατή [και δε βλέπω καν το CSI] που θέλει να σηκωθεί και να φωνάξει στους αστυνομικούς [άκουσον, άκουσον] πως να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, μια σωστή έρευνα βρε αδερφέ!

Ενώ όμως αυτός είναι [?] και ο σκοπός του Fincher, η όσο πιο ρεαλιστική απόδοση των γεγονότων, απαλλαγμένη από όσα προστάζει η συμβατική χολλυγουντιανή πλοκή, ομολογώ ότι η κορύφωση που περίμενα δεν ήρθε [όπως δεν ήρθε ποτέ και η κορύφωση της πραγματικής ιστορίας]. Το Zodiac είναι πολύ καλή ταινία, αλλά στο τέλος κάπως ξεφουσκώνει, δεν είναι η μ.ε.γ.ά.λ.η. ταινία που περιμέναμε, που θα μπορούσε να σταθεί δίπλα στις δύο προηγούμενες σπουδαίες ταινίες του σκηνοθέτη. Παρ'όλα αυτά..

Να το δω? : Εννοείται. Ας πάω τώρα να διαβάσω τις κριτικές όσο εσύ το βλέπεις, γιατί είμαι όντως πολύ περίεργος!

Εντελώς χαρακτηριστική της ιδιοφυίας του σκηνοθέτη, η προσέγγισή του στο θέμα της μουσικής που ακούγεται στην ταινία, όπως καταγράφεται στο λήμμα του φιλμ στη wikipedia:

Originally, Fincher envisioned the film’s soundtrack to be composed of 40 cues of vintage music spanning the nearly three decades of the Zodiac story. With music supervisor George Drakoulias, the director searched for the right pop songs that reflected the era, including Three Dog Night’s cover of “Easy to Be Hard” because “it’s so ingrained in my psyche as being what the summer of ’69 sounded like in northern California.”^[8] Initially, he did not envision an original score for the film, “he wanted it to be a tapestry of sound design, vintage songs of the period, sound bites and ethereal clips of [AM radio giant] KFRC and ‘Mathews Top of the Hill Daly City’ [home of a prominent hi-fi dealership of the time],” remembers the film’s sound designer and longtime collaborator Ren Klyce.^[14] The director told the studio that he didn’t need a composer and would buy various songs instead. They agreed, “but as the film developed and hit its stride, I felt there were holes in some scenes that could benefit from music,” Klyce said.^[14] So, he inserted music from one of his favorite soundtracks, David Shire’s score for The Conversation and All the President’s Men. Fincher was eager to work with Shire as All the President’s Men was one of his favorite films and one the primary cinematic influences on Zodiac. He reminded Klyce of the deal that he had made with the studio.

Klyce got in touch with sound and film editor Walter Murch who worked on The Conversation and he got Klyce in touch with Shire. Fincher sent the composer a copy of the script and flew him in for a meeting and a screening in L.A. At first, Fincher only wanted 15-20 minutes of score and for it to be all solo piano based but as Shire worked on it and incorporated textures of a Charles Ives piece called “The Unanswered Question” and some Conversation based cues, he found that he had 37 minutes of original music. The orchestra Shire assembled consisted of musicians from the San Francisco Opera and S.F. ballet. Shire said, “There are 12 signs of the Zodiac and there is a way of using atonal and tonal music. So we used 12 tones, never repeating any of them but manipulating them.”^[5] He used specific instruments to represent the characters: “the trumpet was Toschi, the solo piano was Graysmith and the dissonant strings were the serial killer Zodiac.